"Jesus On a Lean Donkey", a Poem by Rumi

Jesus On A Lean Donkey

By Rumi - Translated by Coleman Barks

Jesus on the lean donkey,
this is an emblem of how the rational intellect
should control the animal-soul.

Let your spirit
be strong like Jesus.
If that part becomes weak,
then the worn-our donkey grows to a dragon

Be grateful when what seems unkind
comes from a wise person.

Once, a holy man,
riding his donkey, saw a snake crawling into
a sleeping man’s mouth! He hurried, but he couldn’t
prevent it. He hit the man several blows with his club.

The man woke terrified and ran beneath an apple tree
With many rotten apples on the ground.

“Eat!
You miserable wretch! Eat.”

“Why are you doing this to me?”
“Eat more, you fool.”
“I’ve never seen you before!
Who are you? Do you have some inner quarrel with my soul?”

The wise man kept forcing him to eat, and then he ran him.
For hours he whipped the poor man and made him run.
Finally, at nightfall, full of rotten apples,
fatigued, bleeding, he fell
and vomited everything,
the good and the bad, the apples and the snake.

When he saw that ugly snake
Come out of himself, he fell on his knees
before his assailant.
“Are you Gabriel? Are you God?
I bless the moment you first noticed me. I was dead
and didn’t know it. You’ve given me a new life.
Everything I’ve said to you was stupid!
I didn’t know”
“If I had explained what I was doing,
you might have panicked and died of fear.

Muhammad said,
‘If I described the enemy that lives
Inside men, even the most courageous would be paralyzed. No one
would go out, or do any work. No one would pray or fast,
and all power to change would fade
from human beings’
so I kept quiet
while I was beating you, that like David
I might shape iron, so that, impossibly,
I might put feathers back into a bird’s wing.

God’s silence is necessary, because of humankind’s
faintheartedness. If I had told you about the snake,
you wouldn’t have been able to eat, and if
you hadn’t eaten, you wouldn’t have vomited.

I saw your condition and drove my donkey hard
into the middle of it, saying always under my breath,
‘Lord, make it easy on him.’ I wasn’t permitted
to tell you, and I wasn’t permitted to stop beating you!”

The healed man, still kneeling,
“I have no way to thank you for the quickness
of your wisdom and the strength of your guidance.
God will thank you.”

The Essential Rumi – translated by Coleman Barks – Page 202-203.

Here is Rumi's above poem in its original Persian/Farsi version: 

دفتر دوم مثنوی معنوی -

رنجانیدن امیری خفته‌ای را کی مار در دهانش رفته بود

عاقلی بر اسپ می‌آمد سوار
در دهان خفته‌ای می‌رفت مار
آن سوار آن را بدید و می‌شتافت
تا رماند مار را فرصت نیافت
چونک از عقلش فراوان بد مدد
چند دبوسی قوی بر خفته زد
برد او را زخم آن دبوس سخت
زو گریزان تا بزیر یک درخت
سیب پوسیده بسی بد ریخته
گفت ازین خور ای بدرد آویخته
سیب چندان مر ورا در خورد داد
کز دهانش باز بیرون می‌فتاد
بانگ می‌زد کای امیر آخر چرا
قصد من کردی تو نادیده جفا
گر تر از اصلست با جانم ستیز
تیغ زن یکبارگی خونم بریز
شوم ساعت که شدم بر تو پدید
ای خنک آن را که روی تو ندید
بی جنایت بی گنه بی بیش و کم
ملحدان جایز ندارند این ستم
می‌جهد خون از دهانم با سخن
ای خدا آخر مکافاتش تو کن
هر زمان می‌گفت او نفرین نو
اوش می‌زد کاندرین صحرا بدو
زخم دبوس و سوار همچو باد
می‌دوید و باز در رو می‌فتاد
ممتلی و خوابناک و سست بد
پا و رویش صد هزاران زخم شد
تا شبانگه می‌کشید و می‌گشاد
تا ز صفرا قی شدن بر وی فتاد
زو بر آمد خورده‌ها زشت و نکو
مار با آن خورده بیرون جست ازو
چون بدید از خود برون آن مار را
سجده آورد آن نکوکردار را
سهم آن مار سیاه زشت زفت
چون بدید آن دردها از وی برفت
گفت خود تو جبرئیل رحمتی
یا خدایی که ولی نعمتی
ای مبارک ساعتی که دیدیم
مرده بودم جان نو بخشیدیم
تو مرا جویان مثال مادران
من گریزان از تو مانند خران
خر گریزد از خداوند از خری
صاحبش در پی ز نیکو گوهری
نه از پی سود و زیان می‌جویدش
لیک تا گرگش ندرد یا ددش
ای خنک آن را که بیند روی تو
یا در افتد ناگهان در کوی تو
ای روان پاک بستوده ترا
چند گفتم ژاژ و بیهوده ترا
ای خداوند و شهنشاه و امیر
من نگفتم جهل من گفت آن مگیر
شمه‌ای زین حال اگر دانستمی
گفتن بیهوده کی توانستمی
بس ثنایت گفتمی ای خوش خصال
گر مرا یک رمز می‌گفتی ز حال
لیک خامش کرده می‌آشوفتی
خامشانه بر سرم می‌کوفتی
شد سرم کالیوه عقل از سر بجست
خاصه این سر را که مغزش کمترست
عفو کن ای خوب‌روی خوب‌کار
آنچ گفتم از جنون اندر گذار
گفت اگر من گفتمی رمزی از آن
زهره‌ی تو آب گشتی آن زمان
گر ترا من گفتمی اوصاف مار
ترس از جانت بر آوردی دمار
مصطفی فرمود اگر گویم براست
شرح آن دشمن که در جان شماست
زهره‌های پردلان هم بر درد
نی رود ره نی غم کاری خورد
نه دلش را تاب ماند در نیاز
نه تنش را قوت روزه و نماز
همچو موشی پیش گربه لا شود
همچو بره پیش گرگ از جا رود
اندرو نه حیله ماند نه روش
پس کنم ناگفته‌تان من پرورش
همچو بوبکر ربابی تن زنم
دست چون داود در آهن زنم
تا محال از دست من حالی شود
مرغ پر بر کنده را بالی شود
چون یدالله فوق ایدیهم بود
دست ما را دست خود فرمود احد
پس مرا دست دراز آمد یقین
بر گذشته ز آسمان هفتمین
دست من بنمود بر گردون هنر
مقریا بر خوان که انشق القمر
این صفت هم بهر ضعف عقلهاست
با ضعیفان شرح قدرت کی رواست
خود بدانی چون بر آری سر ز خواب
ختم شد والله اعلم بالصواب
مر ترا نه قوت خوردن بدی
نه ره و پروای قی کردن بدی
می‌شنیدم فحش و خر می‌راندم
رب یسر زیر لب می‌خواندم
از سبب گفتن مرا دستور نی
ترک تو گفتن مرا مقدور نی
هر زمان می‌گفتم از درد درون
اهد قومی انهم لا یعلمون
سجده‌ها می‌کرد آن رسته ز رنج
کای سعادت ای مرا اقبال و گنج
از خدا یابی جزاها ای شریف
قوت شکرت ندارد این ضعیف
شکر حق گوید ترا ای پیشوا
آن لب و چانه ندارم و آن نوا
دشمنی عاقلان زین سان بود
زهر ایشان ابتهاج جان بود
دوستی ابله بود رنج و ضلال
این حکایت بشنو از بهر مثال